Σύνταξη: Αριστοτέλης Αναγνώστου δ.φ. καθηγητής 1ου Ενιαίου Πειραματικού Λυκείου Αθηνών
Γράφονται με αρχικό κεφαλαίο:
1. οι λέξεις που βρίσκονται μετά από τελεία, ερωτηματικό και θαυμαστικό, εκτός εάν μετά από τα δύο τελευταία η φράση συνεχίζεται: «πότε θα σε ξαναδούμε;» με ρώτησε. Ζήτω! φώναξαν όλοι.
2. τα κύρια ονόματα: Αριστοτέλης, Αθήνα, Λυκαβηττός.
3. τα εθνικά: Έλληνας, Αθηναίος.
4. τα ονόματα των μηνών, ημερών και εορτών: Ιανουάριος, Δευτέρα, Πάσχα, των Τριών Ιεραρχών, Ελευσίνια. Επίθετα που παράγονται από τις περιπτώσεις 2,3,4 γράφονται με μικρό: ομηρικά έπη, ελληνική σημαία, μαρτιάτικη λιακάδα.
5. τα σύνθετα τοπωνύμια: Νέα Σμύρνη, Γη του Πυρός, Αγία Παρασκευή, Μαγνησία επί Σιπύλω, Αλεξάνδρεια η παρά την Ισσόν. Όταν η δεύτερη λέξη είναι γεωγραφικός όρος, γράφεται και αυτή με αρχικό κεφαλαίο: Μεσόγειος Θάλασσα, Αιγός Ποταμοί, Λευκά Όρη. Εάν ο γεωγραφικός όρος προηγείται έναρθρος και η επόμενη λέξη είναι αυθυπόστατο τοπωνύμιο, γράφεται με μικρό: ο ποταμός Αμαζόνιος, η λίμνη της Γενεύης. Αλλά: το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, τα Λουτρά της Ωραίας Ελένης, ο Κόλπος των Χοίρων.
6. τα σημεία του ορίζοντα, όταν σημαίνουν καθιερωμένες γεωγραφικές περιοχές: η Ανατολή, η Μέση Ανατολή, ο Δυτικός Κόσμος, η Βόρεια Ελλάδα, η Κεντρική Αμερική. Αλλά: ταξίδεψα στη νότια Ισπανία.
7. οι ονομασίες περιόδων της γεωλογίας και της ιστορίας και σημαντικών ιστορικών γεγονότων ή μύθων: ο Καινοζωικός αιώνας, το Πλειστόκαινο, ο Μεσαίωνας, η Αναγέννηση, ο Χρυσούς Αιών, η Αργοναυτική Εκστρατεία, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ο Ψυχρός Πόλεμος, η Άλωση (της Κων/πολης μόνο), η Κατοχή (1941-44 στην Ελλάδα), η Δεύτερη Σταυροφορία, η Συνθήκη των Βερσαλλιών.
8. όσα έχουν σχέση με τη χριστιανική θεότητα: Θεός, Κύριος, Βασιλεύς, Πατήρ, Υιός, ¶γιο Πνεύμα, Παναγία, Θεοτόκος, Εσταυρωμένος. Οι ονομασίες θρησκειών, δογμάτων, αιρέσεων και των οπαδών τους γράφονται με αρχικό μικρό: χριστιανισμός, χριστιανός.
9. τα επίθετα άγιος και όσιος, όταν συνοδεύουν κύριο όνομα και δηλώνουν μαζί μ? αυτό τόπο λατρείας: ο ¶γιος Δημήτριος (ως ναός). Αλλά: ο άγιος Δημήτριος (ως πρόσωπο), η αγία τράπεζα.
10. οι προσωνυμίες χριστιανών αγίων και αρχαίων θεοτήτων: Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Δωδωναίος Ζευς, Αθηνά Νίκη.
11. οι ονομασίες μαθημάτων, επιστημών και τεχνών ως επίσημοι τίτλοι: το μάθημα των Μαθηματικών, του Συνταγματικού Δικαίου, της Βυζαντινής Ιστορίας, η επιστήμη της Χημείας. Αλλά: σπουδάζω φυσική.
12. οι επωνυμίες επιστημονικών και καλλιτεχνικών σχολών, ρευμάτων, κινήσεων κτλ.: η Αθηναϊκή Σχολή, το Νέο Κύμα, το Επικό Θέατρο. Οι μονολεκτικές, όμως, γράφονται με μικρό, αν δεν μπορεί να δηλωθεί τίποτε άλλο (ιμπρεσιονισμός, μαρξισμός) και με κεφαλαίο, αν έχουν και άλλες σημασίες (Συμβολισμός, Ρομαντισμός).
13. οι τίτλοι λογοτεχνικών ή μη βιβλίων και έργων τέχνης: Ελεγεία και Σάτιρες, η Καινή Διαθήκη, η Νίκη της Σαμοθράκης, Χορός Μεταμφιεσμένων. Οι σε εισαγωγικά έναρθροι τίτλοι στο εσωτερικό μιας φράσης διατηρούν το σε ονομαστική με κεφαλαίο άρθρο τους μέσα στα εισαγωγικά, εφόσον ο τίτλος είναι υποκείμενο της φράσης. Εάν, όμως, η πτώση του άρθρου αλλάζει, τότε αυτό τίθεται έξω από τα εισαγωγικά με αρχικό μικρό: το καλύτερο έργο του Μυριβήλη είναι «Η Ζωή εν Τάφω». O Μυριβήλης στη «Ζωή εν Τάφω» περιγράφει ...
14. οι ονομασίες γνωστών αθλητικών αγώνων: Ολυμπιακοί Αγώνες, Βαλκανικοί Αγώνες, Ίσθμια, Νέμεα.
15. οι επίσημες ονομασίες των κρατών: Ελληνική Δημοκρατία, Πριγκιπάτο του Μονακό.
16. οι τίτλοι αξιωματούχων της Πολιτείας και της Εκκλησίας, όταν εννοείται συγκεκριμένο πρόσωπο: ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δέχθηκε σε ακρόαση τον πρέσβη της Ιορδανίας. Ο Βασιλιάς θα απευθύνει διάγγελμα στο λαό. Την υπόθεση εξετάζει ο Εισαγγελέας Εφετών Αθηνών. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης συναντήθηκε χθές με τον Πάπα. Γράφονται, όμως, με μικρό, όταν λειτουργούν ως επιθετικοί προσδιορισμοί σε κύρια ονόματα ή αναφέρονται απλώς με τη θεσμική τους σημασία: ο βασιλιάς Αλέξανδρος. Ο εκάστοτε πρωθυπουργός της Ελλάδος. Προήχθη σε εισαγγελέα εφετών. Ο θεσμός του οικουμενικού πατριάρχη. Ο πάπας Λέων Ι΄. Σημ.: η λέξη Δημοκρατία γράφεται πάντοτε με αρχικό κεφαλαίο, όταν σημαίνει τη χώρα που έχει τέτοιας μορφής πολίτευμα: ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρακολούθησε την παρέλαση. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας στις περισσότερες χώρες έχει περιορισμένες εξουσίες.
17. οι επωνυμίες κρατικών υπηρεσιών, οργανισμών, ιδρυμάτων κτλ. και οι ονομασίες θεσμών και κτιρίων δημόσιας χρήσεως: Βουλή των Ελλήνων, Συμβούλιο Επικρατείας, Πολεμικό Ναυτικό, Υπουργείο Πολιτισμού, Ιερά Σύνοδος, η Ανατολική Εκκλησία, η Δικαιοσύνη, 1ο Πειραματικό Λύκειο Αθηνών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Μέγαρο Μουσικής, Κεντρικό Ταχυδρομείο. Αλλά: η ελληνική βουλή. Επιδιώκει να αναλάβει υπουργείο. Είναι καθηγητής πανεπιστημίου.
18. οι λέξεις Ήλιος, Γη, Σελήνη, όταν αναφέρονται ως ονόματα ουρανίων σωμάτων: οι κηλίδες του Ήλιου, η διάμετρος της Γης, οι κρατήρες της Σελήνης. Ειδάλλως: ο ήλιος καίει σήμερα, καλλιεργώ τη γη, υπό το φως της σελήνης.
19. οι τιμητικοί τίτλοι: Εξοχότατος, Μακαριότατος.
20. λέξεις μετά από διπλή τελεία, εάν τα επόμενα αρχίζουν μετά από εννοούμενη τελεία ή έχουν αυτοτέλεια. Ειδάλλως, το συνηθέστερο, αρχίζουν με μικρό: οι αρχαίοι έλεγαν: «Το σιγάν κρείττόν εστιν του λαλείν». Δάκρυσα και είπα: Κρίμα που δεν πρόλαβα να τον αποχαιρετήσω. Πολλοί λόγοι με παρακίνησαν: η ευκαιρία, οι ανάγκες μου, οι συμβουλές του κ.ά.
21. λέξεις μετά από αποσιωπητικά, εφόσον μετά την αποσιώπηση θα μπορούσε να υπάρχει τελεία. Ειδάλλως, αρχίζουν με μικρό: σηκώνομαι, που λέτε, και ... Πάψε! Τον αποπήρα άγρια. Αχ, τι μου θυμίζεις ... αλλά ας μη συνεχίσω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου